THOUSANDS OF FREE BLOGGER TEMPLATES

Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2009

ΟΙ 100 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (PT. 3)

ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ (100-175 μ.Χ)

Έλληνας αστρολόγος, αστρονόμος και γεωγράφος της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου και του ελληνιστικού πολιτισμού. Έζησε και εργάστηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Θεωρείται από τους πατέρες της γεωγραφίας και συνέγραψε σημαντικά επιστημονικά έργα, το κυριότερο εκ των οποίων είναι η Μεγίστη μαθηματική σύνταξις της αστρονομίας, γνωστή ως Αλμαγέστη. Στο έργο αυτό, ένα από τα πιο σημαίνοντα της αρχαιότητας, ο Πτολεμαίος συγκεντρώνει την αστρονομική γνώση του ελληνιστικού κόσμου, βασιζόμενος κυρίως στο έργο που αναπτύχτηκε τρεις αιώνες νωρίτερα από τον Ίππαρχο. Πρότεινε ένα γεωκεντρικό μοντέλο (το «πτολεμαικό») του ηλιακού συστήματος που παρέμεινε σημείο αναφοράς για ολόκληρο τον δυτικό κόσμο (αλλά και για τον Αραβικό και Ινδικό για αιώνες, μέχρι που αντικαταστάθηκε από το ηλιοκεντρικό σύστημα του Κοπέρνικου). Η Αλμαγέστη περιέχει επίσης κατάλογο αστέρων-πιθανώς πρόκειται για αναθεώρηση ανάλογου καταλόγου που είχε συνθέσει ο Ίππαρχος. Ο Πτολεμαίος συνέγραψε και άλλα έργα αστρονομίας. Τα έργα «Προχείρων κανόνων διάταξις» και «Ψηφοφορία και πινάκες» συνδέονται στενά με το κύριο έργο του, ενώ οι «Υπόθεσις των πλανωμένων» περιγράφουν ένα μηχανικό μοντέλο πλανητικού συστήματος που αποτελείται από υλικές σφαίρες ενσωματωμένες η μια μέσα στην άλλη, κάτι που απουσιάζει από την Αλμαγέστη. Σωθήκαν επίσης το «Περί αναλήμματος», το «πλανητάριο» και το 2ο βιβλίο των Φάσεων απλανών αστέρων. Η εκ νέου ανακάλυψη του έργου «Γεωγραφίας υφήγησις» στην Ευρώπη κατά τον 15ο αιώνα αποτέλεσε σημαντικό έναυσμα για τη διάσωση των μεθόδων της μαθηματικής γεωγραφίας και της χαρτογραφίας. Χωρίζεται σε 8 βιβλία και περιέχει 27 χάρτες. Έναν γενικό και 26 συγκεκριμένων περιοχών. Οι γεωγραφικοί χάρτες βασιστήκαν σε επιστημονικές αρχές και κυρίως στη χρήση πλέγματος μεσημβρινών και παραλλήλων που είχαν πρωτοχρησιμοποιηθεί τον καιρό του Ερατοσθένη. Δεν σκόπευε να απεικονίσει ολόκληρη την υδρόγειο αλλά μόνο εκείνο που θεωρούσε κατοικημένο κόσμο, την Οικουμένη. Το 1ο βιβλίο του έργου «Γεωγραφίας υφήγησις» περιέχει εκτενή αναφορά των προβλημάτων που αντιμετώπισε και των μεθόδων που χρησιμοποιούσε. Περιέγραψε 2 αρχικά προβολές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία χάρτη της Οικουμένης, αλλά χρησιμοποιεί όπως περιγράφει στο 8ο βιβλίο, και μια τρίτη προβολή για τους περιφερειακούς χάρτες. Οι αρχικοί χάρτες, αν και έχουν χαθεί, δεν είναι δύσκολο να αναπαραχθούν σε μεγάλο βαθμό, χάρη στις λεπτομερείς οδηγίες του Πτολεμαίου. Ένα άλλο σημαντικό επιστημονικό έργο του είναι η «Οπτική» που δυστυχώς έφτασε σε εμάς ημιτελής και σε κακή λατινική μετάφραση. Περιλαμβάνει μια πραγματεία περί των φαινομένων της διάθλασης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ακόμα το κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στο χρώμα.

ΑΛ-ΧΟΥΑΡΙΖΜΙ ΑΜΠΟΥ (780-850)

Πέρσης μαθηματικός, αστρονόμος, αστρολόγος και γεωγράφος. Καταγόταν από την περιοχή του Χουαρέζμ (αρχαία Χορασμία). Έζησε στη Βαγδάτη, στην αυλή του χαλίφη Αλ-Μαμουν, που τον διόρισε υπεύθυνο της βιβλιοθήκης του, της περίφημης Μπαιτ αλ-Χικμα, γνωστός ως ο Οίκος της Σοφίας. Υπό την διεύθυνση του μεταφράστηκαν στα Αραβικά πολλά από τα σημαντικότερα μαθηματικά έργα της αρχαιότητας. Είναι ο συγγραφέας του Αλ-Κιταμπ αλ μουχτασαρ φι χισαμπ αλ-τζαμπρ ουαλ-μουκα μπαλα, του 1ου βιβλίου που πραγματεύονταν συστηματικές λύσεις γραμμικών εξισώσεων και εξισώσεων 2ου βαθμού. Γι’ αυτό το λόγο θεωρήθηκε ο πατέρας της Άλγεβρας. Η λέξη «Άλγεβρα» προέρχεται από τη λέξη «Αλ Τζαμπρ» η οποία σημαίνει τη μια από τις 2 μαθηματικές πράξεις που χρησιμοποιούνται για να λυθούν οι εξισώσεις 2ου βαθμού, όπως περιέγραψε στο βιβλίο του. Το βιβλίο Algorithmi de numero Indorum, μετάφραση στα Λατινικά μιας από τις σημαντικότερες μελέτες του σχετικά με το ινδικό σύστημα αρίθμησης, εισήγαγε το θεσιακό σύστημα και τον αριθμό μηδέν στον δυτικό κόσμο του 12ου αιώνα. Η λέξη «Αλγόριθμος» και η λιγότερο συχνή «Αλγοριθμοποίηση» προέρχονται από τον εκλατινισμό του ονόματος του Αλ-Χουαριζμι. Για τη ζωή του γνωρίζουμε ελάχιστα. Στο κιταμπ ας Φιχριστ (βιβλίο του Δείτη) του Μουχαμαντ ιμπν αλ-Ναυτιμ βρίσκουμε βιογραφία του Χουαριζμι που περιέχει κατάλογο των βιβλίων που συνέγραψε. Ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος των έργων του ανάμεσα στα έτη 813 και 833. Η μεγαλύτερη συμβολή του αφορά τα πεδία της Άλγεβρας, της τριγωνομετρίας, της αστρονομίας, αστρολογίας, της γεωγραφίας και της χαρτογραφίας. Κάποιοι από τους στοχασμούς του βασίζονται στις αστρονομικές μελέτες της αρχαίας Περσίας, της Βαβυλωνίας, της Ινδίας και στην Ελληνορωμαϊκή επιστήμη. Το αλ κιταμπ αλ μουχτασαρ φι χισαμπ αλ-τζαμπρ ουαλ-μουκαμπαλα επεκτείνει το έργο του Ινδού μαθηματικού Βραχμαγκουπα και του Έλληνα μαθηματικού Διόφαντου σχετικά με τις Αλγεβρικές εξισώσεις. Το Τζιρολαμο Καρντανο στο έργο του Ars Magna (μεγάλη τέχνη), τον θεώρει δημιουργό της άλγεβρας, δεδομένου ότι η αριθμητική του Διόφαντου ανακαλύφθηκε εκ των υστέρων –σήμερα γνωρίζουμε ότι οι απαρχές της Άλγεβρας μπορούν να αναχθουν στη 2η χιλιετια π.Χ, με τα Βαβυλωνιακά και αιγυπτιακά μαθηματικά. Αυτό δε μειώνει τη σημασία του έργου του Αλ-Χουαριζμι, ο οποίος συνέλεξε υλικό από διαφορετικές παραδόσεις, την Ελληνική, την Ινδική, και τη συρομεσοποταμιακη, και συνέθεσε με μεθοδικότητα μια πραγματεία που έγινε σημείο αναφοράς για την εξέλιξη της σύγχρονης άλγεβρας. Συνήθως η άλγεβρα συσχετίζεται με την με τη συμβολική και συνθετική σημειογραφία της σύγχρονης άλγεβρας, στην πραγματικότητα όμως η άλγεβρα εξελίχθητε στα Ισλαμικά μαθηματικά και για πολύ καιρό στα μαθηματικά της μεσαιωνικής Ευρώπης με τη μορφή που ονομάζεται ρητορική άλγεβρα, στην οποία οι εκφράσεις ήταν περιγραφικές με μεγάλες περιφράσεις. Η τρίτη σημαντικότερη μελέτη του φέρει τον τίτλο Κιταμπ σουρατ-αρντ (βιβλίο του σχήματος της γης) και ολοκληρώθηκε το 833. Πρόκειται για αναθεωρημένη και συμπληρωμένη εκδοχή του γεωγραφικού έργου του Πτολεμαίου. Σώζεται μόνο ένα αντίγραφο που φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη του πανεπιστήμιου του Στρασβούργου. Το τελευταίο σημαντικό έργο του είναι το Ζιγκ, το οποίο αναφέρεται στους αστρονομικούς πινάκες που βασίζονται σε Ελληνορωμαϊκές, Ινδικές και Περσικές πηγές. Ο Αλ-Χουαριζμι έγραψε αρκετά άλλα έργα. Μεταξύ αυτών, το Ριζαλα φι ιστιχραγκα τανκ αλ Γιαχουντ σχετικά με το Εβραϊκό ημερολόγιο. Επίσης, ένα έργο για τη χρήση και κατασκευή του Αστρολάβου. Τα έργα «Βιβλίο της Ιατρικής» και «Βιβλίο της Ιστορίας» δε σώζονται.

ΑΛΧΑΖΕΝ (965-1039)

Άραβας γιατρός, φιλόσοφος, μαθηματικός, φυσικός και αστρονόμος, ο Αλχαζεν ή Αμπου Αλή αλ Χασαν ιμπν αλ-Χαιταμ θεωρείται από τους μεγαλύτερους και ευφυέστερους επιστήμονες του Ισλαμικού κόσμου και γενικότερα της 2ης χιλιετίας. Κάποιοι τον θεωρούν εφευρέτη της σύγχρονης οπτικής. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη περιοχή της Μεσοποταμίας (σημερινό Ιράκ) και σπούδασε Θεολογία και επιστήμες ενώ πείστηκε πολύ γρήγορα για την αδυναμία διαφόρων θρησκειών και οι σπουδές του είχαν αρχικά άμεση σχέση με αυτό που σήμερα θα ορίζαμε ως δημόσια διοίκηση. Διορίστηκε επίσης βεζίρης της επαρχίας της Βασόρας, αλλά οι θρησκευτικές αμφιβολίες του ήταν ασύμβατες με την παραμονή του σε μια τέτοια θέση. Αυτό ήταν από τα πράγματα που τον ώθησαν να αφοσιωθεί εξ’ ολοκλήρου στις επιστήμες. Μια από τις πρώτες «γνωριμίες» του με την κλασσική επιστήμη ήταν η επαφή του με τον Αριστοτέλη. Όσο ήταν νέος εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, όπου θα παρέμενε για την υπόλοιπη ζωή του. Οι έρευνες του Αλχαζεν οδήγησαν σε εξαίρετα αποτελέσματα, κυρίως στο πεδίο της οπτικής. Μελετώντας την ευκλείδεια οπτική, διατύπωσε θεωρίες για την προοπτική, επικεντρώνοντας τα ενδιαφέροντα του 3 θεμελιώδη σημεία, την αντίληψη, το ορατό μέρος του αντικειμένου και τον φωτισμό, τροποποιώντας τα γεωμετρικά μοντέλα που περιέγραψαν τους σχετισμούς τους. Χάρη στις μελέτες του μπόρεσαν να διατυπωθούν νέες υποθέσεις και η μελέτη αυτών των θεμάτων κατέστησε δυνατή τη συγκρότηση «σχολής» προορισμένης για να εκπαιδεύσει μεγάλο για τα μέτρα της εποχής αριθμό ειδικευμένων ερευνητών. Καταρρίπτοντας τη θεωρία των οπτικών ακτινών, ο Αλχαζεν στράφηκε σε εκείνη των ειδώλων, θεωρώντας ότι η απόκτηση των φωτεινών πληροφοριών οφείλεται σε κάποιον εξωτερικό παράγοντα, ο οποίος όμως δεν έχει ως αποτέλεσμα «είδωλα» που ταξιδεύουν προς την κατεύθυνση του ματιού του παρατηρητή, αλλά «σωματίδια» που εκπέμπονται από το αντικείμενο προς όλες τις κατευθύνσεις. Έτσι ήρθε αντιμέτωπος με την υπόθεση της διάσπασης κάθε αντικείμενου σε πολύ μικρά τμήματα και απέδωσε σε κάθε απειροελάχιστο συστατικό του αντικειμένου την ικανότητα να εκπέμπει σωματίδια προς πάσα κατεύθυνση. Η μεγαλοφυής σύλληψη της μοριακής δομής της ύλης οδήγησε στην 1η παραδοχή της μοριακής θεωρίας. Περιέγραψε επίσης το φαινόμενο της διάθλασης. Η μελέτη για την αναστροφή των ειδώλων στο εσωτερικό του οφθαλμικού βολβού, η οποία οφείλεται στο πέρασμα της φωτεινής δέσμης από τη στενή οπή της κόρης έδωσε στον Αλχαζεν το έναυσμα να επεξεργαστεί την πρώτη μελέτη στην ιστορία σχετικά με τη Camera obscura (σκοτεινό θάλαμο). Περιέγραψε με άριστη ακρίβεια τον μηχανισμό αναστροφής των ειδώλων, κατά τον οποίο οι φωτεινές δέσμες διαπερνούν μια οπή και προβάλλονται στο βάθος του σκοτεινού θαλάμου. Στη συνέχεια ο Κέπλερ, επηρεασμένος από τον Αλχαζεν και τον Μαυρόλυκο, χρησιμοποίησε τις καινοτομίες του Αλχαζεν ως βάση για την εξέλιξη της σύγχρονης οπτικής θεωριας.